Er bestaan er veel verschillende normen en waarden in Nederland, maar natuurlijk ook elders.
De geldende normen en waarden zijn voor een groot deel afhankelijk van de samenleving waarin iemand leeft.
Hieronder 10 voorbeelden waar duidelijk wordt dat bepaald gedrag door de één heel anders opgevat kan worden dan door de ander.
Normen en waarden in Nederland anders uitgelegd
- Iemand
in de ogen aankijken
In Nederland vinden wij het van respect getuigen als we iemand aankijken die met ons praat, terwijl in andere culturen dat als onbeleefd gezien wordt. Zeker als je in gesprek bent met ouderen, kan dat als onbeleefd worden uitgelegd. Dit geldt onder meer in Surinaamse en Marokkaanse kringen. - Geen
mes op tafel
Wij vinden het vanzelfsprekend dat we met mes en vork eten, maar in veel Aziatische landen gebruikt men geen mes aan tafel. Het mes is iets dat alleen gebruikt wordt om mee te doden of verwonden. - Eten
met je rechterhand
Wij eten dan wel met mes en vork, maar in veel Arabische landen wordt veelal met de hand gegeten. Hiervoor gebruikt men alleen de rechterhand, want de linkerhand wordt als onrein gezien, omdat die dient voor na het toiletbezoek. - Boeren
na het eten
Dat vinden wij onbeleefd, maar in China wordt dit helemaal niet als onbeleefd gezien, integendeel! - Assertief
of onbeleefd
Wat wij als assertief benoemen, bijvoorbeeld duidelijk en onomwonden je mening ventileren, wordt in andere culturen, bijvoorbeeld in de Caraïben, al snel als onbeleefd of vrijpostig gezien. - Ober
roepen
Als wij de aandacht van de ober willen in een restaurant, dan steken wij onze wijsvinger in de lucht. In veel Aziatische landen is dit de manier om je hond te wenken. - Je
stem verheffen
Als wij het ergens niet mee eens zijn, willen we dat vaak graag uiten. En als dat uitmondt in boos worden en / of je stem verheffen, kan dat gebeuren. In bijvoorbeeld Aziatische landen wordt dit gezien als gezichtsverlies en zal je dus in het openbaar niet snel meemaken. - Afspraken
Wij, in de westerse landen, zijn gewend om punctueel te zijn en vinden het van disrespect getuigen als de ander steeds te laat is. In vele andere culturen kijkt men niet zo nauw en is het dus ook geen kwestie van wel of geen respect. - Korte
broeken
In nogal wat landen in de wereld dien je, zeker als vrouw geen korte broek of rok te dragen. Zouden wij in Nederland alleen maar jammer vinden, maar bijvoorbeeld in India of Arabische landen kun je dat dus beter laten. - Gezellig
mee eten
Waar in Nederland vooral verwacht wordt dat je rond etenstijd gewoon weer huiswaarts gaat, wordt in vele andere culturen verwacht dat je een hapje mee-eet.
Verschillen per generatie
Het is dus niet vreemd dat bijvoorbeeld mensen uit eerdere generaties er geheel andere normen en waarden op na houden.
Zo sprak je vroeger je ouders aan met “u”, terwijl dat vandaag de dag veel minder voorkomt. De oudere generatie zal dit wellicht vinden getuigen van minder respect, terwijl dit voor de huidige generatie totaal geen issue is en dus ook niet als respectloos wordt ervaren.
Verschillende tijden, verschillende normen en verschillende waarden.
Verschillen per cultuur
En ook bij mensen uit verschillende religies en culturen kan dit spelen.
Zo kan het bijvoorbeeld als niet beleefd worden ervaren als je aan Marokkaanse mensen per brief je excuses ergens voor aanbiedt. Hoe correct en goed bedoeld ook vanuit “ons” perspectief. Maar door een anders geldende norm wordt veel meer waarde gehecht aan een persoonlijk excuus in plaats van eentje die geschreven is. Gevolg is dus dat het kan worden uitgelegd als onbeleefd of zelfs als beledigend.
Misverstanden door verschillende normen en waarden
Who is right and who is wrong? Niemand natuurlijk, al hebben wij (en waarschijnlijk ook de mensen uit andere culturen) de neiging de eigen normen en waarden als de enige juiste te bestempelen.
Dit is helaas een misvatting, te kort door de bocht en veelal gebaseerd op onwetendheid en kortzichtigheid. Door dit beperkte inzicht is het voor velen lastig begrip op te brengen voor en tolerantie te betrachten ten opzichte van andere gewoonten.
Het valt te begrijpen dat op deze manier eenvoudig misverstanden en conflicten ontstaan. Als dus begrepen wordt dat bepaalde zaken anders gaan als gevolg van verschillend geldende normen en waarden, kan vanuit dit begrip respect en tolerantie ontstaan.
Zonder dit begrip blijft het moeilijk, je communiceert dan op twee verschillende golflengtes. Beide partijen kunnen dan heel gemakkelijk onbedoeld een gevoel van onbegrip of disrespect ervaren.
Persoonlijke normen en waarden
Welke normen en waarden voor iemand gelden is dus onder meer afhankelijk van de samenleving waarin die persoon opgroeit. Wat worden als belangrijke waarden gezien en waaraan dien je je dus volgens geschreven en ongeschreven regels aan te houden.
Daarnaast is wat je gedurende je hele leven meemaakt en wat je wordt meegegeven van invloed. Het begint bij je ouders, vervolgens school, vriendjes, etc. Op zo’n manier vormt zich je eigen pakketje met jouw persoonlijke normen en waarden.
Er bestaat dus niet zoiets als één alomvattend, universeel en voor iedereen geldend pakketje normen en waarden. We zijn allemaal verschillend, denken anders en groeien op met andere gewoontes en idealen.
Natuurlijk zijn er wel waarden die wereldwijd gelden, zoals bijvoorbeeld vrede, geluk en veiligheid. Dat is wat iedereen wel als belangrijk beschouwd. Maar in iedere samenleving gelden nog veel meer waarden en de bijbehorende normen kunnen op allerlei manieren verschillen.
Normen en waarden Engels
De vertaling naar het engels zou kunnen zijn: standards and values, of norms and values.
Al wordt in het Engels normen vaak niet vertaald, zoals te zien is in onderstaande voorbeelden:
Nederlands: Het is een Unie van normen en waarden, die de democratie beschermt.
Engels: It is a union of values that defends democracy.
Nederlands: Het gaat over het Europa van normen en waarden.
Engels: It is about the Europe of values.
Nederlands: christelijke normen en waarden
Engels: Christian values