Ethisch handelen: is dat meetbaar?
Wat voor de een goed is en een rechtvaardigheidsgevoel geeft, is voor de ander juist fout.
Je eigen moreel kompas ontwikkelen is belangrijk, vooral in een tijdperk waar social media een belangrijke rol speelt.
Ethiek en moreel kompas; over dilemma’s en geweten
Ethiek is de filosofie over normen en waarden oftewel wat goed en slecht is. Het moreel kompas helpt je wanneer je op een kruising staat: welk besluit moet je nemen? Aan de hand van dit besluit handel je, maar is dit wel de juiste handeling? Bij het ontwikkelen van een moreel kompas weet je precies welke keuze je moet maken.
Ontwikkelen van het moreel kompas
Je zou denken dat het iets is dat tijdens de opvoeding ontstaat. Toch is dit niet het geval: de opvoeding is de basis voor het ontstaan van normen en waarden. Zo weet het jonge kind al snel dat liegen en stelen niet mag, maar ook geen vriendjes slaan.
De ontwikkeling van het moreel kompas ontstaat op latere leeftijd. Door schade en schande (fouten maken mag) leren we welke keuzes beter zijn.
Je moreel kompas kan soms afwijken van de normen en waarden. Bijvoorbeeld: liegen is fout. Dit heb je tijdens de opvoeding geleerd. Op latere leeftijd run je een eigen onderneming. Een klant vraagt of je al eens eerder product X verkocht hebt. Dit is niet het geval maar je weet dat wanneer je de waarheid spreekt, de klant naar de concurrent gaat. Dus lieg je en vertel je dat je hier ervaring mee hebt. De klant tevreden, jij ook. Je kompas staat op dat moment op jouw onderneming gericht: liegen genereert het grootste voordeel.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Uiteraard kan het ook in het nadeel werken. Wanneer een bedrijf niet op de juiste manier reageert komt het al snel uit. Het is vooral de media, social media maar ook recensies die zich hier bovenop storten. Dit geeft maar weer eens aan waarom een goede ontwikkeling van het moreel kompas zo belangrijk is.
Dit geldt natuurlijk niet alleen voor ondernemers maar voor iedereen: in dit digitale tijdperk komt wangedrag snel naar boven. Hierdoor moeten we ons kompas vaak bijsturen: hoe tonen we fatsoenlijk gedrag?
Moreel kompas, nog een voorbeeld
Van Facebook met zijn imposante positie zou je verwachten dat het zijn verantwoordelijkheid zou nemen als het gaat om omgaan met privacygevoelige informatie en fake nieuws.
Echter, pas nadat ze het vuur aan de schenen werd gelegd omtrent het illegaal manipuleren van gegevens van miljoenen gebruikers, besloten ze actief hiertegen op te treden.
Het kompas leek meer te zijn gericht op eigen belangen, dan op die van hun gebruikers.
Morele dilemma’s oplossen
Het moreel kompas is van toepassing bij morele dilemma’s, die verschillen van gewone dilemma’s. Hoe je het ook wendt of keert: bij een moreel dilemma maak je altijd een keuze. Niets doen is namelijk ook een keuze, dat goed of fout kan uitpakken.
Steeds meer werkgevers en werknemers hebben moeite met het maken van morele dilemma’s. Daarom zijn er diverse programma’s of cursussen beschikbaar, gericht op het versterken van het moreel kompas.
Het is namelijk zo dat niet iedereen hetzelfde moreel kompas nodig heeft: dit hangt sterk van de branche, de functie maar ook van eigen normen en waarden af. De coach kijkt daarom altijd naar persoonlijke ontwikkeling en groei, maar ook wat voor degene belangrijk is.
Auteur: Bianca Walraven