Je hebt er vast wel eens van gehoord, een pluriforme samenleving. Maar wat betekent dit nu precies?
Een pluriforme samenleving betekent een meervoudige samenleving. Hierin komen verschillende stromingen of groepen voor die zowel met, als langs elkaar heen leven.
In dit artikel nemen we met je door hoe de Nederlandse pluriforme samenleving er uit ziet. We laten je voorbeelden en kenmerken zien.
Betekenis pluriforme samenleving met voorbeelden
Vrijwel iedereen beweegt zich voornamelijk in zijn eigen groep. Die eigen groep vindt zijn oorsprong in de gedeelde culturele overeenkomst. Toch komen we ook in aanraking met individuen uit andere culturele groepen; hetzij in mindere of meerdere mate. Zowel op school als op het werk kun je nauw in contact komen met personen uit verschillende groepen. In mindere mate geldt dit ook voor de publieke ruimte. In supermarkten, bibliotheken, pretparken en overige voorzieningen komen verschillende culturele groepen uit de samenleving met elkaar in aanraking.
Verschil pluriforme en multiculturele samenleving
Nederland kent een zowel pluriforme als multiculturele samenleving. Bij het woord pluriform wordt niet slechts verwezen naar het verschil tussen allochtoon en autochtoon, wat multicultureel veelal impliceert.
De multiculturele samenleving
Mensen afkomstig vanuit velerlei verschillende landen hebben zich gedurende de afgelopen eeuw in Nederland gevestigd. Inmiddels bestaat 24% (CBS 2019) van de Nederlandse bevolking uit inwoners van (al dan niet gedeeltelijk) niet-Nederlandse oorsprong.
Een multiculturele samenleving wil zeggen dat er binnen een samenleving een verscheidenheid aan culturen voorkomen. Naast de dominante cultuur (de cultuur die door de meeste oorspronkelijke inwoners, de autochtonen wordt aangehangen), bestaan er vele andere culturen die door immigratie van personen naar Nederland zijn meegebracht (de allochtonen).
De diversiteit aan culturen in de Nederlandse maatschappij vertonen onderling meestal een samenhang, waardoor er groepen ontstaan. De gemeenschappelijke binder van die groepen is meestal op basis van etniciteit.
Wat betekent etniciteit?
Etniciteit staat voor een gedeelde cultuur; zoals taal, religie, afkomst en zelfs ras. Personen met dezelfde etniciteit vormen dan een gemeenschap. Deze gemeenschappen bezoeken bijvoorbeeld dezelfde religieuze gebedshuizen, spreken onderling dezelfde taal, bereiden maaltijden uit dezelfde keuken et cetera.
Verschillende gemeenschappen op basis van etniciteit, die dezelfde cultuur aanhangen zijn veel voorkomend in de Nederlandse maatschappij. We spreken daarom van een pluriforme samenleving. Een samenleving met verschillende culturen en gemeenschappen, die zowel langs elkaar heen leven als met elkaar leven. Dit met elkaar leven, de algemene maatschappelijke deler, kun je sociale cohesie noemen. Wat bindt de diverse culturen in de maatschappij?
Sociale cohesie binnen de Nederlandse maatschappij
Sociale cohesie is de sociale samenhang binnen een maatschappij. Wat delen wij, als verschillende culturen binnen één maatschappij? Idealiter zou dit deelname door alle burgers aan de maatschappij zijn, op zowel sociaal gebied als werk en scholing. In de praktijk blijkt dit niet altijd even voorspoedig te verlopen. Kent een pluriforme samenleving dan ook nadelen?
Welke problemen kent de pluriforme samenleving in Nederland?
Om succesvol te kunnen deelnemen aan een maatschappij zal men de officiële taal machtig moeten zijn. Dit bevordert de opname in de Nederlandse samenleving, evenals scholing en werk.
Als nieuwkomer kun je dit doen door te integreren. De taal leren spreken en het land leren kennen. Sociale contacten aangaan en onderhouden. Werken aan je positie in de Nederlandse samenleving.
Indien de deelname aan de Nederlandse samenleving voorspoedig verloopt spreken we van assimilatie; vermenging. Een probleem kan het echter worden indien deze integratie of assimilatie niet goed plaatsvindt. Door afzijdig te blijven van de Nederlandse samenleving en deze wellicht zelfs (al dan niet gedeeltelijk) te verwerpen, ontstaat er segregatie (afscheiding).
In de Nederlandse pluriforme samenleving onderscheiden zich (sub)groepen die weinig deelnemen aan de maatschappij. In sommige gevallen zijn zij de Nederlandse taal niet machtig, nemen weinig deel aan het arbeidsproces of sociale participatie en geven blijk van een sterke voorkeur aan het eigen moederland én religie, ten opzichte van Nederland. Dit kan soms ook gelden voor het in Nederland geboren nageslacht van voormalig immigranten (vaak aangeduid als de ’tweede of derde generatie’). Individuen binnen deze groepen kunnen eventueel radicaliseren. Dit gebeurt doorgaans op basis van religie. Zij verwerpen dan de Nederlandse -Westerse- maatschappij en zijn in de meest extreme gevallen zelfs bereid aanslagen te plegen op burgers of specifieke doelen.
Het probleem binnen een pluriforme samenleving kan de disconnectie zijn tussen de dominante ‘inheemse’ cultuur en de relatief recent geïntroduceerde nieuwe cultuur.
Maar ook gebrek aan aanvaarding en onbegrip op specifieke culturele aspecten tussen de verschillende aanwezige culturen kan een probleem vormen.
Voordelen van een pluriforme samenleving
De komst door de jaren heen van verschillende culturen naar Nederland draagt bij aan een grotere beroepsbevolking in de maatschappij. Daarnaast dragen verschillende culturen bij aan het publieke leven in de samenleving. Denk aan de inbreng van diversiteit aan muziekstromingen, uitgaansgelegenheden, horecagelegenheden, kennis verspreiding van gebruiken uit andere culturen. In Nederland ontstaat hierdoor een regenboog-scenario: het naast elkaar leven van verschillende culturen, waarin men zich een beetje aanpast aan de andere cultuur en verschillen toch blijven bestaan.
Nederlandse samenleving is veranderlijk
Hoewel er geen meltingpot tussen de verschillende culturen in de Nederlandse pluriforme samenleving plaatsvindt, neemt men soms wel gebruiken van elkaar over – al zij het op microniveau. Zo is ook de dominante, inheemse cultuur aan verandering onderhevig, met de komst van overige culturen.