Om als arts, verpleegkundige of zorgmedewerker goed te kunnen werken heb je normen en waarden nodig. Het gaat hier om normen en waarden in de zorg. Normen zijn gedragsregels die bij waarden horen. Juist die waarden zijn belangrijk, het zijn namelijk idealen van het bedrijf of de branche.
De waarden veranderen gedurende de tijd
De zorg verandert met daarmee de bijbehorende waarden en natuurlijk ook de normen.
Zo zie je binnen de medische wereld veel chronisch zieken, terwijl het vroeger voornamelijk om acute ziekten ging. Chronisch zieken vragen om een andere aanpak met aandacht voor het werk, de thuissituatie en de toekomst.
Euthanasie komt steeds vaker voor. Hierdoor veranderen de waarden, waarbij we respect moeten hebben voor de mens om te sterven (normen).
Patiënten zijn ook mondiger dan vroeger en hebben hun eigen mening. Ook willen ze inspraak hebben in het behandelingsplan. Je kunt je voorstellen dat normen en waarden in de zorg met de tijd erg veranderd zijn.
Dit zijn de waarden in de zorg
Belangrijke waarden in de zorg zijn gelijkheid, saamhorigheid en solidariteit. Ook tolerantie is ontzettend belangrijk, juist in deze periode. Daarnaast krijg je binnen de zorg te maken met respect voor elkaar en voor patiënten, waarbij je rekening houdt met geslacht, leeftijd en religie.
Veiligheid speelt een belangrijke rol. Alle handelingen moeten veilig zijn voor jezelf, collega’s en patiënten. Hier is soms veel geduld bij nodig, ook een onmiskenbare waarde.
Privacy speelt een steeds grotere rol. Vooral patiëntgegevens moeten goed beschermd zijn. Andere onmisbare waarden in de zorg zijn stiptheid, behulpzaamheid, beleefdheid, eerlijkheid en zelfbeheersing.
Normen die hierbij passen
Zonder waarden heb je ook geen normen. Binnen de zorg gaan normen en waarden altijd hand in hand (dit geldt overigens altijd). Normen zijn de gedragingen die je naar aanleiding van waarden laat zien.
We hebben het al over gelijkheid gehad. Bijbehorend gedrag is dat je een patiënt als mens en niet als een nummer behandelt. Dan hebben we nog respect. Een patiënt met een hoofddoek wijs je niet af maar krijgt dezelfde medische zorg als ieder ander. Hoe zit het bijvoorbeeld met vriendelijkheid (waarde)? De bijbehorende norm is dat je een cliënt of patiënt groet en naar hem of haar vraagt.
Beroepscode: normen en waarden binnen de zorg
Binnen de zorg is er de beroepscode waarden en normen. Deze vind je in een speciale beroepscode app maar is ook op het internet vindbaar. Er zijn verschillende beroepscodes voor artsen, verpleegkundigen, verzorgenden en overige specialisten.
Waarom is het belangrijk om de beroepscode te kennen en hiernaar te handelen? Als zorgmedewerker heb je altijd een beroepsgeheim, dit is misschien wel het belangrijkste onderdeel van de beroepscode. Je mag geen informatie over een cliënt of patiënt zonder toestemming aan anderen doorgeven. Wie niet goed met deze normen en waarden omgaat kan diep in de problemen raken.
Wanneer normen en waarden niet overeenkomen
Je hebt eigen normen en waarden en houdt hieraan vast. Collega’s maar ook patiënten of cliënten kunnen het hier niet mee eens zijn en hebben anderen normen en waarden. Dit noemen we ook wel botsende normen en waarden. Mocht het echt op een conflict uitlopen, dan is het uiteindelijk de wetgeving die de waarden en bijbehorende normen bepaalt. Een belangrijk voorbeeld hiervan is discriminatie: je mag geen patiënten op basis van hun uiterlijk, geslacht, werk of geloof weigeren.
Dit laat zien dat je niet alleen je eigen normen en waarden ontwikkelt maar dat ook de politiek (wetgeving) hier een hand in heeft.
Wellicht ook interessant:
Auteur: Bianca Walraven